Maradona Không Được Khen Quá Đáng

Huyền thoại bị thổi phồng?

Tôi nhớ lần đầu nghe một cổ động viên tranh cãi rằng Diego Maradona ‘bị khen quá đáng’. Mắt tôi chưa nhíu—mà script Python của tôi mới bật lên. Là người dành cuối tuần phân tích dữ liệu Opta để dự đoán kết quả NBA, tôi xem các huyền thoại thể thao như biến số trong mô hình hồi quy: đầu vào là dữ liệu, đầu ra là sự thật.

Vì vậy, khi ai đó phủ nhận Maradona chỉ vì ‘may mắn’ hay ‘do truyền thông thổi phồng’, tôi lại mở bảng số liệu. Và điều gì hiện ra? Một cầu thủ có thành tích đội tuyển quốc gia thuộc hàng hiếm hoi trong lịch sử.

1986: Không chỉ một trận đấu, mà là hiện tượng thống kê

World Cup 1986 không chỉ được nhớ đến vì ‘Bàn tay của Chúa’ hay ‘Bàn thắng thế kỷ’. Nó được ghi nhận vì Argentina trung bình ghi 2,3 bàn/trận, với Maradona trực tiếp góp công vào 40% tổng bàn thắng—2 bàn và 3 kiến tạo trong sáu trận.

Đó không phải là kỹ năng bay bổng—đó là hiệu suất. Về điểm số kỳ vọng tạo ra (xG+), ông đứng đầu mọi cầu thủ tại giải đấu đó. Và đúng vậy, kể cả khi loại bỏ phạt đền và bàn tự đưa bóng vào lưới, ảnh hưởng của ông vẫn vượt trội.

So sánh với các ngôi sao hiện đại có danh tiếng tương đương: Có bao nhiêu người ngày nay có thể thống trị cả ghi bàn lẫn kiến tạo ở mức độ ấy xuyên suốt vòng loại trực tiếp?

Chung kết năm 1990 vẫn nói lên điều gì đó

Rồi đến năm 1990—khoảnh khắc ‘giả định’. Không có cú tạt tay. Không phép màu ở Mexico City. Chỉ đơn thuần là bóng đá thuần túy dưới áp lực cực lớn.

Argentina thua trên chấm phạt đền sau khi đánh bại Ý và Cameroon—hai đội đều nằm trong top tư theo xếp hạng FIFA thời điểm đó—and Maradona thi đấu toàn bộ thời gian trừ một phút ở trận đấu chính thức.

Ông có số đường chuyền then chốt nhiều hơn bất kỳ tiền vệ nào khác tại Italia ’90 (theo dữ liệu Opta theo dõi), dù bị đối phương bao quanh để vô hiệu hóa.

Nếu bạn muốn nói ông bị thổi phồng, hãy giải thích làm sao ông liên tục vượt qua những đội hình được tổ chức chặt chẽ như Đức và Anh—không chỉ một lần mà nhiều lần qua các kỳ World Cup?

Vì sao mọi người vẫn nghi ngờ ông bây giờ?

Đây chính là lúc thiên kiến cảm xúc len lỏi vào—thứ mà mô hình của tôi được huấn luyện để phát hiện và loại bỏ.

Chúng ta yêu những câu chuyện: ‘Ông đạt đỉnh sớm.’ ‘Cuộc sống cá nhân hủy hoại di sản.’ ‘Không chịu nổi áp lực.’ Nhưng dữ liệu thì chẳng quan tâm đến scandal hay xét nghiệm doping—or việc ông cắt tóc xấu năm 1987. Nó chỉ quan tâm đến kết quả thực tế:

• Ông có giành danh hiệu lớn không?
• Ông có thi đấu tốt trước đối thủ mạnh không?
• Sự hiện diện của ông có liên hệ rõ ràng với thành công đội tuyển không?

Câu trả lời là: Có — nhất quán.

Ngay cả khi loại bỏ mọi cảm xúc và đặt câu hỏi thuần túy: Diego Maradona có nằm trong nhóm cầu thủ quốc tế xuất sắc nhất lịch sử? Dữ liệu trả lời chắc chắn: Có — và có lẽ đứng đầu.

Suy nghĩ cuối cùng: Tin vào con số, đừng tin vào tiếng ồn

The next time someone tells you Maradona was overrated, ask them this: you’re saying a man who led Argentina qua hai World Cups—one ending as champions—is less impactful than someone with half his goal tally but better Instagram engagement? The numbers don’t agree—and neither does logic.